ساختار اصلی شهر

شهر مانند هر پديده طبيعي ديگر قابل تقسيم و شناسايي به دو بخش اصلي(Essential) و فرعي (يا غير اصلي No Essential) است. بخش اصلي يا همان ساخت اصلي شهر در واقع همان استخوان بندي و ستون فقرات شهر است و شامل اجزاءو عناصري است كه حيات شهر بر اساس آنها شكل گرفته و يا در اثر وجود آنها به حيات خود ادامه مي دهد و يا اينكه بيان كننده هويت آن شهر هستند.

·         ساخت اصلی (main structure) نقاط كليدي و حساس كالبد هر شهر را تشكيل مي دهد. اجزايي كه قابليت و توانايي آن را دارند كه به رشد و توسعه شهر، الگو بدهند.اگر چه ممكن است بر روي برخي از اين اجزاء غبار كهنگي و فراموشي نشسته باشد ؛

بنابراين اگر اقدامات و تلاشهاي شهرسازي و طراحي شهري و مديريت شهري بر روي اجزاي بخش اصلي شهر متمركز گردد. تاثير اقدامات شهرسازان افزايش خواهد يافت و شكل گيري بخش هاي فرعي يا پركننده ها (Fillers) هدايت خواهد شد. با توجه به اينكه از نظر اقتصادي و محدويت زماني و اجرايي، طراحي شهري براي تمام عرصه شهرها نه ممكن است و نه مطلوب، احياء، ساماندهي ،ارتقاء كيفيت و طراحي اجزاي ساخت اصلي شهر،اين امكان را مي دهد تا در يك محدوه زماني قابل قبول ،رشد و توسعه شهر را هدايت كرده و به اهداف مهم طراحي شهري در هر شهر دست يافت. بنابراين حفظ و ارتقاء اجزاي ساخت اصلي هر شهر يك اصل راهبردي است.

2-1 معیارهای شناخت ساخت اصلی شهر

3-1 تاریخ شهر قم

شهر قم به علت موقعيت ويژه و ممتازي كه دارد از آغاز پيدايش در مكان نخستين خود پابرجا مانده است.در قرن دوم هجري با گسترش تاسيسات آبرساني منشعب از رودخانه قمرود، قم وسعت بسياري يافت. مهمترين و قطعي ترين دليل شكل گيري و رونق مدنيت در قم ، وجود رودخانه قم يا اناربار است كه عامل پيدايش هسته هاي زيستي روستايي گرديد كه بعدا بافت تاريخي قم را شكل دادند. تلاشهايي كه طي قرون متمادي براي بهره مندي از آب اين رودخانه انجام گرفته است ، نقش مهمي در تقسيمات كالبدی وشكل گيري سازمان فضايي شهر تاريخي قم داشته اند.

تصویر شماره 1

تصویر شماره 2

پيكره اصلي شهر قم بر مبناي موقعيت ده ”ممجان“ در شرق رودخانه قم بوده و شهر قم از تجمع شش دهكده در حاشيه رودخانه قمرود بوجود آمده است.رودخانه قم موجد وقایع بسیاری بوده است از جمله سیل مهیبی که در سال 1004 هجری در قم جاری شد و بسیاری از ساختمانها را منهدم کرد و نیز سیل سال 1359 شمسی. نقش و حضور کالبدی و حیاتی قمرود برای شهر قم طی تصاویر گرافیکی و نقشه های صفحات بعد تا حدی نشان داده شده است.

تصویر شماره 3

تصویر شماره 4

تصویر شماره 5: پل علیخانی و دروازه ورودی شهر قم در دوره ناصرالدین شاه

تصویر شماره 6 : اتصال ورودی بازار قم از پل علیخاني

4-1 نتیجه گیری

در بررسی تاریخی شهر قم ، رودخانه قم رود به عنوان عنصری از ساختار اصلی شهر خود را شناسانده است به گونه ای که عنصر تعریف کننده و پدیدآورنده شهر نیز بوده است. براساس معیارهای معرفی شده، رودخانه قمرود به عنوان یکی از عناصر ساختار اصلی شهر قم دارای ویژگی های زیر است:

1.       به عنوان یک عامل طبیعی خطی       معیار محیطی و طبیعی

2.       به عنوان عنصر پدید آورنده شهر        ماندگاری کالبدی        معیار پایداری

3.       به عنوان عنصری با مقیاس عملکردی در سطح منطقه وشهر       معیار مقیاس عملکردی

4.       اندازه و مساحت رودخانه قمرود نسبت به اندازه و مساحت کل شهر       معیار اندازه

5.       به عنوان یک عنصر اساسی در تصویر ذهنی شهروندان قمی        معیار جنبه های نمادین

6.       پیوستگی و تاثیرپذیری سایر عناصر ساختار اصلی شهر با رودخانه قمرود ازگذشته تا امروز         معیار رابطه فضایی

برگرفته از نشریه اینترنی بام

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: